यातायात व्यवस्था विभागको अभिलेखमा १६ लाख ३० हजार गाडी दर्ता छन्। विभागअन्तर्गत २०४६ सालपछि दर्ता भएका गाडी संख्याका आधारले वार्षिक औसत आठदेखि १० अर्ब राजस्व सवारी करबाट मात्रै असुल हुनुपर्ने हो। तर यस आर्थिक वर्षको पछिल्लो चार महिनामा सवारी करसहित सवारी इजाजत र चालक अनुमतिपत्र, सहरी सडक निर्माण तथा सम्भार दस्तुर, यातायात क्षेत्रको आयजस्ता सबै कर गरेर तीन अर्ब १४ करोडमात्र राजस्व संकलन भएको छ।

विभागले वर्षभरिमा सबै कर शीर्षकबाट आठ अर्ब राजस्व संकलन हुने अनुमान गरेको छ। अरू शीर्षकको कर कहाँ जान्छ?

विभागका महानिर्देशक सुदर्शनप्रसाद ढकाल उठेको सवारी कर सन्तोषजनक नभएको स्वीकार्छन्। ‘राजस्व बढ्नुपर्ने हो। कर तिर्न मान्छे नआएका हुन सक्छन्। चुहावट केही कम त भएको छ,’ उनले भने, ‘सफ्टवेयरमा गएपछि समस्या घटेको छ। रोकिएकै त भन्न सकिन्न।’ उनले कर्मचारी र बिचौलियाको सहयोगमा करदाताले ६ वर्षको बक्यौता रहे पनि दुई वर्षको मात्रै तिर्ने गरेको बताए।

अर्थ मन्त्रालयका प्रवक्ता रामशरण पुडासैनी बजेटका लागि विभागले उपलब्ध गराउने राजस्व लक्ष्य र करको दररेट समायोजनमा मात्र मन्त्रालयको भूमिका रहने बताउँछन्। ‘दर्ता भएका सवारीसाधनअनुसार कर नउठेको विषय मन्त्रालयका लागि पनि नौलो हो। राजस्व महाशाखामा कुरा उठाउँछौं’, उनले भने।

पछिल्लो १० वर्षमा मोटरसाइकल सबैभन्दा धेरै दर्ता भएका छन्। पुराना भएर काम नलाग्ने, दुर्घटनाग्रस्त र मुद्दा परेर थन्किएका मोटरसाइकलको संख्या घटाउँदा पनि विभागले दुईपांग्रेबाट संकलन गरिरहेको वार्षिक राजस्व न्यून छ। यसले सडकमा गुडिरहेका मोटरसाइकलले नियमित राजस्व तिरेका होलान् भन्न कठिन रहेको अन्नपूर्ण पोस्टमा खबर छ।

महानगरीय ट्राफिक प्रहरी महाशाखाका प्रमुख डीआईजी केशव अधिकारी ट्राफिक प्रहरीले नवीकरण फेल भएका दैनिक ४० देखि ६० वटासम्म ब्लुबुक (सवारीधनी प्रमाणपत्र) नियन्त्रणमा लिने गरेको बताउँछन्। ‘हामी नवीकरण फेल भएका सवारीसाधन नियन्त्रणमा लिन्छौं। राजस्व बुझाएको निस्सा ल्याएपछिमात्र छाड्ने गरेका छौं,’ अधिकारीले भने। उनले ब्लुबुक नवीकरण गरेको कागजात सक्कली हो कि होइन भन्ने ठम्याउन ट्राफिक प्रहरीलाई गाह्रो हुने बताए।

महानिर्देशक ढकाल चालक अनुमतिपत्रदेखि सवारीधनी प्रमाणपत्रसम्म सबै कागजपत्र डिजिटल भएपछि समस्या समाधान हुने बताउँछन्। तर अवस्था महानिर्देशक ढकालले सोचेजस्तो छैन।

चौबीसै घन्टा सीसीटीभी र सुरक्षकर्मीको उपस्थिति रहने यातायात व्यवस्था कार्यालय बागमतीबाटै एक दिन बिराएर ललितपुर प्रहरीले बिचौलिया पक्राउ गरिरहेको छ। महानगरीय प्रहरी परिसर ललितपुरका प्रमुख एसएसपी रमेश भट्टराईले पक्राउ परेकाबाट लाइसेन्स, ब्लुबुक र कार्यालयकै ढड्डासम्म बरामद हुने गरेको बताए।

उनले भने, ‘पक्राउ परेकाहरूले कार्यालयका कर्मचारीसँग कुनै सम्बन्ध नरहेको बयान दिन्छन् तर उनीहरूले लगेको काम सेवाग्राहीले लगेको भन्दा किन छरितो हुने गरेको छ, हामी पनि खोज्दैछौं।’